Jak stworzyć skuteczny system pomocy przedsiębiorstwom w kryzysie?
Utrata płynności finansowej, zmniejszająca się liczba klientów czy ograniczenia wywołane pandemią COVID-19 to tylko niektóre z wielu problemów, z jakimi mierzą się przedsiębiorcy. Obecnie w Polsce nie powstał jednolity i skutecznym system pomocy firmom, którym grozi upadłość. Może się to jednak zmienić za sprawą projektu Restart BSR.
Projekt Restart BSR buduje fundamenty pod system pomocy przedsiębiorstwom w kryzysie oraz zachęca właścicieli firm do rozpoczynania nowych przedsięwzięć gospodarczych(tzw. Restarterów). Jednym z głównych wyzwań projektu jest także kształtowanie potencjału instytucjonalnego podmiotów takich jak: władze rządowe i samorządowe, podmioty wspierające innowacje, instytucje otoczenia biznesu czy organizacje zrzeszające pracodawców w celu wspierania przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji.
Polityka wczesnego ostrzegania i “drugiej szansy” to jedne z najbardziej obiecujących sposobów na ratowanie upadających firm oraz tworzenie nowych dobrze prosperujących przedsiębiorstw. Takie programy z powodzeniem działają już w Europie, brakuje ich jednak w regionie Morza Bałtyckiego – podkreśla Jacek Ilnicki, Dyrektor Dolnośląskiej Instytucji Pośredniczącej.
W projekt Restart BSR zaangażowało się sześć partnerów – Dolnośląska Instytucja Pośrednicząca, Ministerstwo Gospodarki Republiki Łotewskiej, Fundacja Łotewskie Centrum Technologiczne, Design School Kolding z Danii, Vilnius Gediminas Technical University z Litwy oraz estońska organizacja wspierająca biznes Harju County Entrepreneurship and Development Consultancy, które wspólnie pracują nad stworzeniem i wdrożeniem modelu wsparcia borykającego się z trudnościami biznesu w czterech krajach pilotażowych – Łotwie, Estonii, Litwie i Polsce. Partnerem wiodącym projektu jest Dolnośląska Instytucja Pośrednicząca.
Narzędzia zapobiegające upadłości firm
W wydanej w 2019 roku Dyrektywie (COM/2016/0723- 2016/0359) Unia Europejska narzuca na państwa członkowskie wypracowanie podejść i mechanizmów wsparcia dla firm borykających się z trudnościami.
Aby systemy wczesnego ostrzegania były skuteczne, powinny aktywnie angażować grupy ryzyka, promować edukację, budować świadomość zagrożeń, a także zapewniać stały monitoring – mówi Dorota Sało, Kierownik Projektu Restart BSR.
W ramach projektu RestartBSR opracowano liczne rekomendacje skierowane do realizatorów polityki na Łotwie, Estonii, Litwie i Polsce w zakresie budowania i wzmacniania zdolności instytucjonalnej do wspierania firm w trudnej sytuacji finansowej.
Rekomendacje dla efektywnej organizacji systemu wczesnego ostrzegania w Estonii:
- Wzmocnienie współpracy z interesariuszami zewnętrznymi.
- Utrzymanie opracowanego modelu kompetencji dla konsultantów i mentorów.
- Ponowne zdefiniowanie roli mentorów i opracowanie pakietu motywacyjnego dla mentorów.
- Ocena możliwości finansowania, w tym finansowania publicznego i prywatnego
- Rozwój usług doradztwa psychologicznego dla byłych właścicieli firm, którzy przeszli przez proces
- proces upadłości.
- Zainicjowanie systemu grup wsparcia “w stylu AA” dla byłych właścicieli firm, którzy cierpią z powodu stresu.
- Rozwój praktyk zawodowych drugiej szansy.
Rekomendacje dla efektywnej organizacji systemu wczesnego ostrzegania na Łotwie:
1. Zapewnienie silnej woli politycznej i decyzji o wdrożeniu dyrektywy (UE) 2019/1023
2. Wdrożenie dwupoziomowego systemu: koordynacyjnego i wykonawczego.
3. Wdrożenie jednej centralnej jednostki koordynacyjnej − respektowanej przez Ministerstwa Gospodarki, Finansów, Sprawiedliwości; Państwowy Urząd Skarbowy i inne właściwe organizacje.
4. Zapewnienie poziomu wykonawczego − jedna lub kilka prywatnych instytucji, które świadczą usługi RESTART na rzecz przedsiębiorstw.
5. Zapewnienie finansowania najlepiej z budżetu państwa, gdyż zapewni to długoterminowe rozwiązanie i zmniejszy ryzyko nieuczciwych decyzji instytucji szczebla wykonawczego.
6. Aby uniknąć i ograniczyć liczbę przedsiębiorców w trudnej sytuacji, należy opracować kurs przedsiębiorczości, który obejmuje doradztwo finansowe, myślenie projektowe i etykę biznesu.
7. Zapewnienie identyfikacji firm w trudnej sytuacji: przedsiębiorcy we własnym zakresie, banki lub przedsiębiorców przez nich samych, banki lub inne instytucje finansowe, machine learning − analiza danych z raportów przekazywanych do urzędu skarbowego.
8. Zapewnienie reklamy − rozwiązania internetowe o wysokiej pozycji w wyszukiwarkach, portale społecznościowe, media tradycyjne media.
9. Zapewnienie jednostki koordynującej, realizującej, mentorów.
10. Zapewnienie i zagwarantowanie poufności i ochrony danych na każdym etapie.
Rekomendacje dla efektywnej organizacji systemu wczesnego ostrzegania w Polsce:
1. Stworzenie bezpłatnego lub niskopłatnego doradztwa dla przedsiębiorców.
2. Opracowanie systemu wczesnego ostrzegania AI (sztuczna inteligencja).
3. Opracowanie kampanii promocyjno-informacyjnej na skalę ogólnopolską.
4. Przynależność i współpraca z istniejącą międzynarodową siecią mentorów.
5. Wykorzystanie platformy e-learningowej Early Warning Europe, która konsoliduje wszystkie narzędzia wspierające przedsiębiorców w kryzysie.
7. Podnoszenie świadomości przedsiębiorców poprzez system finansowania i prowadzenie szkoleń na temat zarządzania firmą.
8. Organizacja sieci grup wsparcia dla przedsiębiorców.
9. Potrzeba uzyskania wsparcia na poziomie polityki w Unii Europejskiej.
10. Zapewnienie wsparcia psychologicznego dla przedsiębiorców.
Rekomendacje dla efektywnej organizacji systemu wczesnego ostrzegania na Litwie:
1. Opracowanie mechanizmu wsparcia i alarmowania przed wystąpieniem trudności.
2. Podniesienie umiejętności przedsiębiorców w zakresie zarządzania finansami i kryzysami.
3. Zapewnienie kompleksowej informacji online dla przedsiębiorców znajdujących się w trudnej sytuacji.
4. Zwiększenie świadomości na temat istniejących mechanizmów wsparcia dostępnych dla przedsiębiorstw.
5. Zapewnienie programu mentorskiego w okresie niestabilności przedsiębiorstwa.
6. Zapewnienie przedsiębiorcom możliwości uzyskania wsparcia i inspiracji, że problem może zostać rozwiązany.
7. Zachęcanie firm do komunikowania się ze sobą i dzielenia się swoimi doświadczeniami, także porażkami.
8. Budowanie świadomość dostępnych narzędzi wsparcia.
9. Uproszczenie procesu upadłościowy.
10. Podjęcie działań mających na celu zmianę kultury biznesowej polegającej na obawie przed porażką.
Jeżeli projekt będzie miał przełożenie na ustawy i programy, które wejdą na stałe do ram prawnych i ekonomicznych w każdym z krajów, a nie będą to jedynie działaniami „projektowymi” to z pewnością uda nam się odczarować pojęcie „porażki biznesowej” i pokazać, że kolejne próby podejmowania działalności gospodarczej mogą kończyć się sukcesem, a w przeszłość owocować dochodowym biznesem – mówi Jacek Ilnicki, Dyrektor Dolnośląskiej Instytucji Pośredniczącej.
Rekomendacje dla decydentów politycznych zostały zaprezentowane podczas konferencji podsumowującej projektu Restart BSR, która odbyła się 24 listopada 2021 roku we Wrocławiu.