#kleszcze

Profilaktyka zdrowotna w miejscu pracy – proste kroki do sukcesu przedsiębiorstwa to temat przewodni konferencji skierowanej do przedsiębiorców z województwa dolnośląskiego, która odbyła się 24 listopada 2017 r. w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej we Wrocławiu. Spotkanie było okazją do dyskusji na temat sytuacji epidemiologicznej w województwie, możliwości profilaktyki i poprawy bezpieczeństwa pracowników szczególnie narażonych na zakażenia przenoszone przez kleszcze oraz roli pracodawców w tym zakresie. Eksperci zwracali szczególną uwagę na boreliozę, która jest najczęstszą zakaźną chorobą zawodową w Polsce oraz wirusa kleszczowego zapalenia mózgu (KZM) powodującego niesprawność neurologiczną. W samym tylko 2017 roku, na terenie województwa dolnośląskiego odnotowano 759 przypadków zachorowań na boreliozę i 10 na kleszczowe zapalenie mózgu. Grupą najbardziej narażoną na ryzyko zakażania są pracownicy leśni, służby mundurowe, straż graniczna, pracownicy zieleni miejskiej oraz rolnicy. Badania dowodzą, że szczepienia przeciwko KZM, zwłaszcza w grupach ryzyka zawodowego, dają wymierne korzyści ekonomiczne wynikające ze skutecznej profilaktyki. W trakcie spotkania uczestnicy otrzymali kompleksową wiedzę nie tylko na temat mechanizmów wdrażania działań prewencyjnych, ale również sposobów pozyskania alternatywnych środków finansowych na ich realizację, w tym także unijnych. Kleszcze są pajęczakami odpowiedzialnymi za przenoszenie wielu gatunków bakterii, wirusów, riketsji i pierwotniaków chorobotwórczych. Tym samym są nosicielami szeregu chorób. Wśród licznych drobnoustrojów przenoszonych przez kleszcze istotne znaczenie w patologii człowieka, w szczególności w Europie Środkowej, mają: borelioza, która jest też najczęstszą zakaźną chorobą zawodową w Polsce oraz wirus kleszczowego zapalenia mózgu powodujący niesprawność neurologiczną. Schorzenia te często wiążą się z długotrwałą rehabilitacją i niezdolnością do pracy. Sposobem na uniknięcie przykrych skutków choroby jest zapobieganie im. W tym celu konieczne jest stosowanie przez pracowników oraz pracodawców kilku prostych zasad takich, jak zaopatrzenie się w odpowiednią odzież: jasną i zakrywającą jak największy obszar ciała, stosowanie środków odstraszających kleszcze, systematyczna kontrola ciała i umiejętność właściwego usunięcia kleszcza. Stosowanie wymienionych zasad zmniejsza prawdopodobieństwo ukąszenia i zakażenia. Jednak najpewniejszym sposobem zabezpieczenia się jest szczepienie ochronne. Dotyczy ono jednak obecnie tylko kleszczowego zapalenia mózgu (kzm). W Polsce dostępna jest szczepionka po przyjęciu której u osób szczepionych powstają swoiste przeciwciała chroniące przed neuroinfekcjami spowodowanymi wirusem kzm.. Badania dowodzą, że prawidłowo prowadzone szczepienia przeciwko KZM powodują u 98% szczepionych trwałą odporność. Szczepieniami powinny być objęte przede wszystkim osoby zawodowo narażone na ryzyko ukąszenia przez kleszcze: pracownicy eksploatacji lasu, rolnicy, pracownicy straży leśnej, zbieracze runa leśnego, straż graniczna, pracownicy zieleni miejskiej. Przypadki zachorowań w województwie dolnośląskim W ubiegłym roku w województwie dolnośląskim odnotowano 931 przypadków zachorowań na boreliozę. Od stycznia do połowy listopada br. zanotowano ich już aż 759 (dane za okres 01.01.-15.11.2017 r.). Analizując dane od 2014 r. wyraźnie widać tendencję wzrostową. W kolejnych latach liczba chorych systematycznie się zwiększała: od 518 przypadków w 2014 r., przez 555 w 2015 r., 885 w 2015 r., do 931 w roku 2016. W ostatnich latach odnotowano ponad 40 przypadków zachorowań na KZM. Obowiązki pracodawcy Obowiązki pracodawcy wobec pracowników narażonych na czynniki biologiczne reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. Szkodliwe czynniki biologiczne zostały podzielone na cztery grupy zagrożenia. Krętki boreliozy zostały zaliczone do grupy drugiej, a wirus kleszczowego zapalenia mózgu (wariant środkowoeuropejski) do grupy trzeciej. Do grupy trzeciej zalicza się czynniki, które mogą wywoływać u ludzi ciężkie choroby, są niebezpieczne dla pracowników, a ich rozprzestrzenienie w populacji ludzkiej jest bardzo prawdopodobne oraz zazwyczaj istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia. W przypadku narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych zakwalifikowanych do grupy trzeciej, do obowiązków pracodawcy należy m.in. zapewnianie pracownikom środków ochrony zbiorowej lub – jeśli w inny sposób nie można uniknąć narażenia: – zapewnienie im środków ochrony indywidualnej, odpowiednich do rodzaju i poziomu narażenia, organizowanie systematycznych szkoleń, prowadzenie rejestru pracowników narażonych na działanie ww. szkodliwych czynników biologicznych w formie elektronicznej lub księgi rejestrowej – poinformowanie pracowników o badaniach lekarskich, z których mogą skorzystać. – Częsta absencja spowodowana chorobą wymusza na pracodawcy nie tylko zmiany w organizacji pracy, ale również generuje dla firmy dodatkowe koszty związane z organizacją zastępstwa. Dlatego zachęcamy firmy do wdrażania i finansowania działań w zakresie profilaktyki chorób odkleszczowych, stanowiących zagrożenia dla zdrowia i życia. Zestawiając koszt szczepienia ze skalą uzyskanych oszczędności otrzymamy zwrot z tej inwestycji w postaci zmniejszenia chorobowości, a co za tym idzie zmniejszenia absencji i większej produktywności. Firma, która stwarza bezpieczne i zdrowe miejsce pracy tylko zyskuje. – mówi Andrzej Kuczara Prezes Fundacji Aby Żyć, współorganizator wydarzenia. – Takie spotkania jak to dzisiejsze służą pokazaniu dobrych praktyk i wywołaniu dyskusji nad poprawą stanu zdrowia pracowników – dodaje Andrzej Kuczara. Spotkanie zorganizowane zostało we współpracy z Dolnośląskim Wojewódzkim Ośrodkiem Medycyny Pracy we Wrocławiu oraz Wojewódzką Inspekcją Sanitarną we Wrocławiu w ramach ogólnopolskiego cyklu edukacyjnego Zdrowie-Człowiek-Profilaktyka.