13 marca 2021 r. na scenie Teatru Polskiego we Wrocławiu swoją premierę będzie miało „Białe małżeństwo” na podstawie sztuki Tadeusza Różewicza, w reżyserii Martyny Łyko.
Jedna z bardziej kontrowersyjnych sztuk Tadeusza Różewicza i choć napisana w ubiegłym stuleciu wraz z emancypacją kolejnych pokoleń wciąż zyskuje na aktualności. W realizacji Martyny Łyko spektakl przyjmuje wyraźnie kobiece spojrzenie, bo w obsadzie znalazły się wyłącznie kobiety, aktorki będziemy oglądać również w rolach męskich. Narrację w spektaklu prowadzą dorastające Bianka i Paulina. Dziewczyny poznają świat swoich emocji, próbują odnaleźć własną tożsamość i zrozumieć budzącą się w nich seksualność.
Oczami dojrzewających kobiet obserwujemy rodzinny dom, a w nim: relacje władzy, ukute układy, zależności i konwenanse, a przede wszystkim ludzi zamkniętych w genderowo uwarunkowanych nakazach społecznych. Postawy te budzą niepokój i niezrozumienie młodych w kontekście namiętności i pragnień, które nierozumiane lub ukryte miotają ich bliskimi. Spektakl odszyfrowuje Różewiczowską inspirację życiorysami polskich emancypantek na drodze do równości, a w intencji realizatorów również narodzin i kształtowania się podmiotowości w każdej i w każdym z nas.
W dramacie każda z postaci przedstawia spójny archetyp kobiecości. Kobiety po inicjacji: Matka, jako matka Bianki i Matka -symbol, Ciotka – jej (wielokrotnie podkreślane w sztuce) przeciwieństwo oraz Kucharcia – poddana (i wykorzystywana ze względu na swój niższy status społeczny). Kobiety przed inicjacją to nasze protagonistki, Bianka i Paulina: towarzyszymy im odkąd wkraczają w okres dojrzewania i razem z nimi, na drodze do dorosłości, obserwujemy pozostałych domowników.
Postawy Bianki i Pauliny różnią się, ale łączy je niezgoda na obserwowane w domu przebrzmiałe schematy społeczne. Różewicz pisząc „Białe Małżeństwo” inspiruje się życiorysami prekursorek ruchów emancypacyjnych w Polsce: Narcyzy Żmichowskiej i Marii Komornickiej.
Premierą spektaklu Martyny Łyko Teatr Polski we Wrocławiu otwiera Rok Różewiczowski, czyli cykl wydarzeń w setną rocznicę urodzin Tadeusza Różewicza.
Spektakl został dofinansowany ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
Martyna Łyko
Reżyserka teatralna i operowa, urodzona w 1988 roku w Krakowie, mieszka w Warszawie. Stypendystka Rady Regionalnej Burgundii, kształciła się na uczelniach wyższych we Francji, Grecji i Wielkiej Brytanii. Reżyserię teatralną ukończyła w 2012 roku, realizując prapremierę opery No Exit A. Vores’a wThe Half Moon Theatre w Londynie. W Polsce debiutowała spektaklem A. Millera Coś w rodzaju miłości (2016) w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie. Od tamtej pory regularnie współpracuje z rzeszowskim teatrem, gdzie działa również jako kuratorka współtworząc platformę poszukującą nowych rozwiązań w pisaniu dla teatru – Scenę Nowej Dramaturgii. Jej wybrane realizacje sceniczne to: Kwiat Paproci M. Szymaniaka w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie (2020), Błoto J. Jastrzębskiego w Teatrze im. A. Węgierki w Białymstoku (2019) oraz Córki King Konga w Teatrze Odwróconym w Krakowie (2018).
Mikołaj Małek
Urodzony w 1983 roku, malarz, rysownik, a także twórca instalacji oraz scenograf. Malarstwo studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Pracę doktorską na macierzystej uczelni, w pracowni dr hab. Grzegorza Sztwiertni w 2017 roku. Od 2018 roku wraz z Anną Marią Karczmarską pracuje w kolektywie scenograficznym realizując m.in. Duchologię, oraz Gargantuę i Pantagruela w reżyserii J. Skrzywanka czy też Solaris w reżyserii M. Wierzchowskiego. Prace artysty powstają na marginesach malarstwa i rzeźby, do ich tworzenia często wykorzystuje materiały znalezione, czy raczej wyszukane. Można powiedzieć, że autorska metoda twórcza zakłada kumulację pozostałości po rozpadzie mikrokosmosów, albo zaniku pamięci. Właśnie dlatego Małek wykorzystuje celowo niedoskonałe formy, nie unika błędów i nie ucieka od prowizorycznych rozwiązań.
Anna Maria Karczmarska
Urodzona w 1981 roku artystka wizualna, performerka, scenografka i kostiumografka. Ukończyła studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w 2005, gdzie studiowała malarstwo, animację i scenografię. Jest laureatką nagród: Samsung Art. Master, CSW (2006) oraz dwóch edycji festiwalu Boska Komedia w Krakowie: za najlepszą scenografię w spektaklu Odyseja (2010) oraz w tej samej kategorii za Hymn do miłości (2017). Otrzymała również nagrodę im. Leona Schillera w dziedzinie scenografii. Jej prace śledzą per formatykę ,,wyglądu” pod kątem społecznym, historycznym i kulturowym – pracuje z medium fotografii oraz na archiwach fotografii, od kilku lat tworzy też krótkie filmy na taśmie 16 mm. Jako scenografka i kostiumografka współpracowała między innymi z Michałem Borczuchem, Krzysztofem Garbaczewskim czy Marcinem Wierzchowskim.
Tobiasz Sebastian Berg
Choreograf, rocznik 1980, twórca zaangażowany społecznie. Swoje umiejętności rozwijał studiując na Wydziale Teatru Tańca w Bytomiu. Ekspert do spraw sztuki zaangażowanej społecznie dla CEEC 16+ oraz Special Teacher Peoples Republic In China. Współpracował ze światowej sławy tancerzami i choreografami, takimi jak Jacek Łumański, Jacek Przybyłowicz, czy też Malou Airaudo i Jonathan Hollander. Tworzy autorskie projekty i spektakle społeczne oraz teatralne. Jego najważniejsze realizacje to: The Burning Fiery Fournace w reżyserii Michała Zanieckiego w Operze Wrocławskiej, Karamazow Lucy Sosnowskiej w łotewskim Daugavpils Teatris oraz Hańba Macieja Podstawnego w Teatrze im. Stefana Żeromskiego w Kielcach.
Maurycy Raczyński
Klawesynista, urodzony w 1991 roku. Sześć lat temu ukończył z wyróżnieniem studia magisterskie w Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach, w klasie klawesynu profesora Marka Toporowskiego. Z kolejnym wyróżnieniem zakończył studia w Conservatoire à rayonnement régional de Versailles, w klasie Blandine Rannou. Od 2017 roku pracuje w Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach, jako wykładowca, akompaniator oraz stroiciel. W 2019 roku skomponował i wykonał muzykę do animacji krótkometrażowej Barbary Rupik Duszyczka, która zajęła III miejsce na 72. Festiwalu Filmowym w Cannes. Szczególnym zainteresowaniem darzy styl francuskiej muzyki barokowej oraz klasyczną muzykę indyjską.
opracowanie tekstu i reżyseria MARTYNA ŁYKO
scenografia i kostiumy ANNA MARIA KARCZMARSKA, MIKOŁAJ MAŁEK
muzyka MAURYCY RACZYŃSKI
choreografia TOBIASZ SEBASTIAN BERG
Obsada
Bianka ALEKSANDRA CHAPKO
Paulina BEATA ŚLIWIŃSKA
Matka BOŻENA BARANOWSKA (gościnnie)
Ciotka AGATA SKOWROŃSKA
Ojciec JOLANTA ZALEWSKA
Dziadek MONIKA BOLLY
Beniamin IWONA KUCHARZAK-DZIUDA
Kucharcia KATARZYNA BARAN (gościnnie)
fot. Klaudyna Schubert